Salı sabahı Brent ham petrolünün küresel referans fiyatı ve ABD ham petrolü WTI referans fiyatı yüzde 3’ün üzerinde artarak iki haftanın en yüksek seviyesine ulaştı. Fiyatlardaki bu artış, İran’ın İsrail’e uyguladığı petrol ihracat yasağının doğrudan bir sonucudur. İran Dışişleri Bakanı Hossein Amirabdollahian, İsrail’i çevreleyen diğer Arap ülkelerinin de ihracat ambargosu uygulamasını ve İsrail büyükelçilerini sınır dışı etmesini önerdi. Yaptırımlara rağmen İran bu yıl petrol üretimini önemli ölçüde artırdı ve ABD’nin hemen ardından dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi haline geldi.
Ancak Ortadoğu’nun Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi büyük petrol üreticileri İsrail’e petrol ihracatını durdurma niyetinde değil. Tarihsel olarak İsrail’in komşu ülkeleri, gergin diplomatik ilişkiler nedeniyle önemli petrol tedarikçileri olmamıştır. 2021’de İsrail öncelikli olarak Azerbaycan, ABD, Brezilya, Nijerya ve Angola’dan ham petrol ithal ederken, en büyük petrol ürünü ithalatçıları Hindistan, Yunanistan, ABD, Rusya ve Singapur oldu.
Buna rağmen İran’ın ihracat yasağı tehdidi küresel petrol piyasasını önemli ölçüde etkiliyor. İran’ın petrol ihracatı son beş yılın en yüksek seviyesine ulaştı ve bu ihracatın başlıca alıcısı Çin oldu. İran’ın İsrail-Hamas çatışmasına doğrudan dahil olması, potansiyel olarak küresel ham petrol arzını kesintiye uğratabilir. Ek olarak, OPEC ve müttefikleri Opec+ ülkelerinin üretim kesintileri nedeniyle petrol piyasası zaten sıkı durumda ve bu da petrol fiyatlarında oynaklığın artmasına neden oluyor.
Eylül ayında Çin’de hava trafiğinin canlanması nedeniyle ham petrol fiyatları 100 dolar sınırına yaklaşmıştı ancak bu eğilim, küresel ekonomik büyüme beklentileri ve zayıf petrol talebi beklentileri nedeniyle Ekim ayı başında tersine döndü. Ancak geçtiğimiz hafta Hamas’ın terör saldırısının tetiklediği bir dizi olayın ardından fiyatlar yeniden yükselmeye başladı. Bu hafta başında Venezuela yönetiminin ABD destekli muhalefetle müzakerelere devam edeceğinin açıklanmasıyla fiyatlar bir miktar sakinleşti. ABD’nin Venezüella’nın petrol sektörüne yönelik yaptırımları hafifletmesi bekleniyor, bu da piyasaya ilave petrol arzının girmesine neden olacak. Venezuela, Güney Amerika’nın en büyük petrol üreticisidir ve OPEC’in bir parçasıdır.
